Tăng huyết áp khẩn cấp (Hypertensive Urgency) là cơn tăng huyết áp không kèm theo triệu chứng tổn thương cơ quan đích, tiến triển một cách cấp tính. Huyết áp có thể được giảm dần trong vòng 24 đến 48 giờ khi dùng thuốc bằng đường uống.

Tăng huyết áp cấp cứu (Hypertensive Emergency) là cơn tăng HA có kèm theo tổn thương cơ quan đích, tiến triển cấp tính (như tổn thương não, tim, thận,…) và đòi hỏi phải hạ áp trong vòng vài giờ bằng thuốc đường tĩnh mạch.

Cơ chế sinh bệnh gồm sự tăng đột ngột sức cản của mạch máu ngoại biên và co mạch hệ thống do hoạt hóa hệ RAA, hệ giao cảm của thượng thận, endothelin cũng như yếu tố ngoại sinh, chảy máu, u stress chu phẫu,…

Bệnh não do tăng huyết áp phát triển do phù não, xuất hiện khi cơ chế tự điều hòa lưu lượng máu qua động mạch não bị ảnh hưởng. Bất kỳ rối loạn nào gây tăng huyết áp đều có khả năng dẫn đến tình trạng tăng HA cấp cứu. Tăng huyết áp mạn tính có thể giảm khả năng xảy ra tăng huyết áp cấp cứu nhờ các thay đổi mang tính thích ứng của mạch máu để bảo vệ các cơ quan đích. Những bệnh nhân không có tăng HA mạn từ trước (tăng HA trong viêm cầu thận cấp hay tiền sản giật), tăng huyết áp cấp cứu có thể phát triển ở mức huyết áp thấp hơn nhiều.

Sinh lý bệnh của tăng huyết áp cấp cứu vẫn không được hiểu rõ hoàn toàn, tuy nhiên sự tăng đột ngột kháng lực mạch máu ban đầu có thể là một bước khởi đầu.

Cơn tăng huyết áp thường thấy ở những bệnh nhân không tuân thủ điều trị tăng huyết áp mạn tính. Tuy nhiên nó cũng có thể xuất hiện lần đầu ở bệnh nhân tăng huyết áp không nhận ra trước đó.

Những bệnh nhân có cơn tăng huyết áp nên được phân loại sớm, bệnh sử và thăm khám nên tập trung vào những dấu hiệu và triệu chứng có liên quan đến tổn thương ở cơ quan đích. Chúng bao gồm nhức đầu, buồn nôn, chóng mặt, đau ngực, khó thở, nhìn mờ, tiền sử dùng thuốc, tiền sử có tăng huyết áp hay sử dụng ma túy.

Tăng huyết áp cấp cứu là một thể lâm sàng hay gặp với các biểu hiện lâm sàng đa dạng, có hậu quả xấu hay đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện, xử trí kịp thời. Việc kiểm soát nó là một thách thức dù có nhiều loại thuốc. Việc sử dụng rộng rãi trong lâm sàng phần nào bị hạn chế do các tác dụng phụ, đường dùng hay sự sẵn có của thuốc. Bản chất tự nhiên của bệnh và độ nặng của các biểu hiện lâm sàng làm khó cho việc thực hiện các thử nghiệm ngẫu nhiên, chỉ có số lượng ít ỏi dữ liệu rõ ràng đối với lĩnh vực này có liên quan đến việc chọn thuốc và tỉ lệ hạ huyết áp trong tình huống lâm sàng cụ thể.